URLA’DAN TARIMDA BİR SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK HİKAYESİ

 

 

 

 

URLA’DAN TARIMDA BİR SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK HİKAYESİ 

Tarımda sürdürülebilirlik ve doğal kaynakların kullanımı, günümüzde hem araştırmacılar hem finansörler hem de politikacılar açısından oldukça popüler bir konu oldu. Bu hevesliler, daha ziyade üründen çok teknolojiyi; çevresel kaliteden çok ekonomik karı ve kaynakların uzun süreli kullanımından ziyade kısa vadeli kazancı amaçlıyordu. Tarımda,  toprak yapısı en büyük yatırım ve varlık kaynağı olarak karşımıza çıkıyor. Toprak yapısı, üretim kapasitesini, çevresel kaliteyi, ürünlerin sürdürülebilirliğini, hepsini etkiliyor. Toprak yapısında verimin düşmesi ise, zincirleme olarak, hızlı erozyon, aşırı sulama, toprağın aşırı sıkışması, tuzlanma ve bağlantılı olarak toprağın doğurganlığının tükenmesi şeklinde, yerel problemlerle sık sık ülkemizde karşımıza çıkıyor.

Buna karşın yerelde güzel haberler de alıyoruz. Ege Denizi’nin kıyısında Urla’da yüzlerce yıllık bağ setlerinde, antik üzümler tekrar karşımıza çıkıyor. Kaybolan üzüm çeşitlerimiz, kurtarılıyor ve ürünleri uluslararası ödüllere layık görülüyor. Gelelim Uzbaş Tarım Ürünleri ve Turizm Gıda Sanayi ile Urla Şarapçılığın sahibi, Can Ortabaş’ın uzun soluklu çalışması, mücadelesi ve Ege Kıyılarında yaşam bulan üzümlerin hikayesine..

UZBAŞ TARIM ÜRÜNLERİ NASIL ORTAYA ÇIKTI? İŞTE HİKAYESİ

Hikaye 17 sene önce başlamış Can Ortabaş için. Urla Şarapçılığın arazileri, 17 sene önce alınmış. İzmir Karşıyaka doğumlu olan Ortabaş, yıllarca Karşıyaka’da basketbol oynamış ve yüzmüş. Hafta sonları Urla’da yazlığının olmasını istemiş; otobanında geçmesiyle önce bir arazi almış;  daha sonra bir tane daha almış. Yarımadanın diğer tarafındaki,  Seferihisar’a bakan kısmındaki büyük arazinin hikayesini ise şöyle anlatıyor: emlakçıların sevdiği bir kişi olmuştum; ellerindeki yerleri gösteriyorlardı; haber veriyorlardı. 1,864 dönüm arazinin, yarımadanın diğer tarafında olduğunu söylediler, önce inanmadım sonra atladık gittik. Mübadele yoluyla gelen, mavi gözlü yaşlı bir Arnavut göçmeni olan emlakçı sayesinde, bu büyük araziyi buldum, diyebilirim.

Seferihisar tarafı 16 yıl önce 1.Derece Doğal Sit alanı ilan edilmişti. Bugüne kadar da bu sayede korunmuştu. Çok kötü imarlar vardı; bitmeyen inşaatlar; okulu, hastanesi düşünülmeden yapılmış inşaatlar ile üstlerinden inşaat demirleri çıkan beton yapılar. Ben de bu bölgeye geldiğimde, birkaç yıkık dökük bina ile 86 yaşında tek oğlu yurtdışında olan ve buğday yetiştiren bir amca vardı. Kendisi araziye artık yetişemediğini söyledi.  Özellikle 1000 yaşlarında, gövdeleri bonsai şeklinde anıt zeytinleri görünce bir süre bakakaldım. Amca, bana dönüp’ sen burayı alacaksın’ dedi; anlamıştı.  3 gün sonra aldım. Keçiyolu gibi yolu vardı, denize kadar devam eden bir arazi..Birkaç kez gidip geldikten sonra buraya aşık oldum ve ‘umarım burayı satmak zorunda kalmam ve 2.nesle bırakırım’ dedim. Elbette artık arazide bir şeyler yapılması gerekliydi…

 

İzmir- Manisa yoluna giderken, Cumba Restoran için peyzaj çalışması yapmak istedik. Baktık belediye de özel yerlerde çok kısıtlı peyzaj bitkileri var; bunu farkettik.  Peyzaj sektörü oldukça zayıftı. İtalya ve İspanya’dan bazı fidanlar getirmiştik Cumba Restoran için. Biraz bu tip işler yapalım dedik. Ben 16 yıllık süreçte,  54 ülkeye gittim; araştırdım. Küçük bir hikaye ile başladı,  büyüdü ve büyüdü.  Bu ülkelerin içinde Fas, Avustralya ve Afrika ülkeleri de vardı. Amaç,  Akdeniz’de Ege’de olabilecek,  ancak o dönemde olmayan bitkileri, getirmekti. Büyüdü büyüdü büyüdü zaman zaman 186 kişiye çıktığımız günler oldu.   Peyzaj mimarları, ziraat mühendisleri, bahçıvanları ile yıllar içinde bir arboretuma dönüştü. 2.-3. senemizde, tarlalar sulanmaya, elektrik gelmeye, evler yenilenmeye, yollar açılmaya, çalışanlar oturmaya başladı. Ben şunu fark ettim ki;  bu çok uzun vadeli bir yatırımdı. Diktiğim bir bitkiyi,  10-15 sene sonra söküyorum; bu işin 2. Jenarasyon işi olduğuna...10 sene sonra bile satış yapamaya bileceğim, bilinciyle bu işe başladım.

ANTİK URLA KARASI’NIN PEŞİNDEN…

Tarlalarda taşları temizlemek için makineler çalışıyordu. 2. 3. Senenin sonunda,  yamaçlarda eski bağ setleri ve boyumdan büyük içleri şarap kokan amforalar çıkmıştı karşımıza. İşte bu, bizim için hazineydi. Dağ çilekleri, sandal ağaçları, sakız çalılarının altında,  hep orman yangınları ile yok olmuş, bağ setleri(bağ terasları) vardı. Çalılar daha çabuk geri geliyordu; orman daha geç elbette. Diyebilirim ki, yamaçlardaki bu bağ terasları,  bana şarap yapma ilhamı derdi…Antik Klazomenai dönemine ait bu bulgular, bizi heyecanlandırdı. Urla yani Klazomenai; Seferihisar yani Teos ve Ildırı yani Erythrai; Foça’nın ise Phokaia olduğu antik *İonia dönemi, şarapçılıkta ve bağcılıkta en parlak dönemini yaşamıştı buralarda.

 

*iyonya Batı dillerinde Ionia Anadolu'da bugünkü İizmir ve Aydın illerinin sahil şeridine Antik Çağ'da verilen isimdir Bölgede bulunan 12 bağımsız sahil kenti Kuzeyden Güneye Phokai Foça, Klazomenai, Erythrai, Teos, Kolophon, Lebedos, Ephesos Efes, Priene, Myos ve Miletos Milet ile birlikte halen Yunanistan'a ait olan Khios sakız ve Samos Sisam ada kentleri idi. Bu kentler MÖ 1000 dolayında Yunanistan'dan gelen ve Yunanlıların ion ulusuna mensup olan kolonistler tarafından kuruldular

O yıllarda biri bana ziraat yapacaksın; tarımla uğraşacaksın; üzüm yetiştireceksin dese inanmazdım; evet özel kavım vardı, meraklıydım ancak şarap üreticisi olmak..başka birşeydi…Eğitimim de buna uygun değildi ancak aşk işte. Urla’ya gidip geldikçe,  bu işe daha çok bağlandım. Aslen Ege Üniversitesi yüksek  Spor okulu mezunuyum ve bir zamanlar milli basketçiydim. Tarımla, ziraatle hiçbir bağlantım yoktu.

Peyzaj işinin çok rantabl yatırım bir yatırım olmadığını anlamıştım; toprak fakir burada, kireç çok yüksek, sürekli bir sea breeze rüzgar var; yazları nemsizlik var.

Peyzaj bitkilerini, Ödemiş’te çok çok kolay yetiştirebilirsiniz. Zor şartlar altında, Urla’da,  buraya aşık olduğum için yapıyorum.  Ama bağ setlerini bulup da;  şaraplık bağ yetiştirmek ile ilgili geçmişi öğrendikçe her şey ortaya çıkmaya başlamıştı. Neden? Niçin? Nasıl? Oturmaya başlamıştı artık..

 Şarap farklı bir olay, tam tersine verimli toprak değil ızdırap çeken, daha zor şartlarda daha iyi sonuçlar veriyor. Yarımadanın geçmişini okuyunca, şaşırmamak elde değil; çok kısa sürede 90-100 sene gibi kısa bir süre içinde bu yokoluş inanılır gibi değil. Bir zamanlar, 90 milyon şişe yılda, Çeşme- İzmir arasında şarap üretiliyormuş bu yarımadada. Oysa tüm Türkiye geçen yıl,  70 milyon şişe üretti yani; Türkye’den fazla bu yarımadada şarap üretebiliyordu zamnında. 3 km yürüyüp gölgesinde oturacak ağaç bulamazsınız bağ setlerinde,  tepelere kadar derler..

 

KATMA DEĞER OLARAK ŞARAP VE AGRO TURİZM

Şarap, bir katma değerdir. Bugün üzüm, 1-2 lira, üzümün suyunu çıkarırsınız 2,5 lira; üzümü kurutursunuz  3 lira ama biz 23 euroya şarap ihraç ediyoruz ABD’ne,  İngiltere’ye, Danimarka’ya… Gerçek şu ki, 21. ve 22. yy da katma değer yaratmayan toplumlar bir hiç. Bu yarımada,  Çeşme’ye kadar bir gün büyür. 18 milyon oldu İstanbul, burası 5 milyon. Büyür ama, ağır sanayi mi gelsin? Yoksa evler evler siteler siteler mi?  Yeşili koruyarak, katma değer yaratmanın bir yolu var aslında…Burada müthiş bir hikaye var, geçmiş var. Orada duruyor, sadece yıllardır dokunan olmamış; kaybolmuş. Kültürler yok olmuş.  Hristiyanlar göç etmiş, mübadele büyük bir yıkım OLMUŞ. Ben de Girit göçmeniyim. Hristiyanlar gidince, şaraplık üzüm, sofralık gibi satılmaz olmuş ve aynı sebeple kaybolmuş.

 

Şarapçılığın, ** Agro Turizm’e katkısı olacağına inanıyorum ve ben işin bu tarafındayım.  Sürdürebilirlik hepsi bir arada gelecek aslında; bütün her şey içiçe.  Bizim yatırımımızın şarap kısmı, Sosyal Sorumluluk Projesi gibi başladı. Bu gün, bir şehrin, bir kasabanın bir kimliği olması gerektiğine inanıyorum.  Neyi iyidir? Ne iyi yapılır? Adı var kendi yok… O zaman pek çok taş yerine oturmaya başladı. Bu gün Antalya’da 50 dolara her şey dahil 7-8 ay sezon var. Böyle bir turizm şekillenmiş; elbette tartışılabilir ayrı bir konu.  Oysa bu yarımadanın, 2,5 ay sezonu var. Bugün Alaçatı, Urla’da oteller her gün dolu olsa yetmez; rantabl değil.  Sezonu genişletmemiz lazım;  burada iyi şarap yapma imkanı var. Burada böyle bir imkan var; niçin değerlendirilmesin?

Anlatacağıma çok şaşıracaksınız; bizim bile hayallerimizden öte. Ben böyle yola çıktım. Bu gün Kasım ayında Toskana’ya gidin Napa’ya gidin yağmur çamur kışın her yer dolu;  300 avroya zor yer bulursunuz. Eski binalar restore edilmiş, taş binalar otele dönüştürülmüş. Bir gastronomi var. Gündüz çapaladığı tarladaki organik domatesleri, akşam yemek pek çok üst kademe yöneticisinin özlemi olmuş. Katma değer işte bu, hem de doğayı koruyarak. Şarap aslında bir araç, asıl amaç, bu yarımadada sürdürülebilir  bir yaşam tarzı geliştirmek, Agro turizmi getirebilmek.

Sezonu açabilmek. Bu da neyle olur?  Peynircilik, kekik üretimi, ucu bucu yok. Unutulan lezzetler festivalleri yapmak,   Şaraphaneler, zeytin içlikleri, zeytinyağı sıkım tesisleri, balık yarışmaları, ot festivalleri yapmak, biberiye, lavanta yetiştirmek, fabrikalar değil..Kültür turizmini geliştirmek.  Şarap Festivalleri yapmak..Ölü sezonlarda, bu festivallerle sezonu uzatmak ve canlandırmak. Yarımada Kalkınma Stratejileri Toplantılarında 10-15 yıldır anlatıyoruz,  İska, Büyükşehir Belediyesinde anlata anlata tartışa tartışa biraz yolalınmaya başlandı.  Biz buranın bir kimliği olsun istiyoruz.  İnsanlara anlatmak çok zor; ama devam ediyoruz. İnsanlar rand peşinde, binalar binalar yapıyorlar; şehri bina ve kat olarak görüyorlar; eskinin hayran olduğum Kuşadası ne oldu?  Bir süre sonra yıkımlar geliyor. Rüyalarımıza giren Kuşadası… Benim için katma değer yaratma, Agro Turizm budur işte. Yavaş yavaş daha neler neler yapılacak..

Devletin alkollü içkilere uyguladığı yüksek vergilerle, devam edilebilecek mi? Sorusuna Can Ortabaş bakın ne cevap verdi:’’ kesinlikle devam edilir; ben herkesin söylediğinin aksini söylüyorum; devlet yaşam şeklimize karışmasın yeterli’’ dedi. Üretici hep yardım ister devletten; vergileri düşürmesini ister neyi bekliyoruz ne kadar zengin devlet ? Kendim aldım yapıyorum yeter ki bu bölgeye, bu yakışır desin; inansın. Ege’nin köylerinde bile kahveler

**agro turizm, Kırsal turizm tanımına uygun bir şekilde kent insanının aradığı huzuru, kırsal bir ortamda anlamlı ve otantik bir şekilde bulmasını hedefleyen turizm türüdür.

dolu, işsiz insanlar, 2. nesil köyüne dönüp iş yapamazsa bulamazsa yatırım yapamazsa orası bir gün beton olacak ve terk edilicektir.  Bu da toplumsal boyutu sürdürülebilirliğin elbette. Benim bütün hayalim bu işte diyen Can Ortabaş, buraya kadar Urla’da yaptığı şarap üretiminin, sosyal, ekonomik ve toplumsal boyutlarıyla kendisi için ne ifade ettiğini anlattı.

Can Bey, burayı tekrar canlandırmaya; şarap üretmeye; bu yarımadada tekrar sürdürülebilir bir yaşam tarzı modeli yaratmaya adadığını belirten bir iş adamı. Doğal olarak bu işe ilk başladığında bir fizibilite yaptığını ve tüm sonuçların, sakın sakın, eksi bakiye verdiğini belirtiyor. Sonuçlar rantabl olmadığını, bu işe girilmemesini söylüyordu diye devam ediyor. 10-15 sene bağları dikeceksin, bekleyeceksin, 3 sene sonra ilk ürünü alacaksın;  bağların yaşlanmasıyla birlikte  şarap üreteceksin, kendine piyasada yer bulacaksın. Satmaya başlayacaksın ve başarı garanti değil…Oysa ülkemizde 3 sene sonra kaç alabilirim var.

ORGANİK ÇALIŞMALAR

Biz,  Uzbaş’ta 16 senedir organik uygulaması yapıyoruz; İyi Tarım Uygulamaları Sertifikamız var. Palmiyelerimize bile kimyasal vermiyoruz; kimyasalla uzun vadede toprakların yok olacağını, biliyoruz. Toprağımızın yapısını tanıyoruz, strüktürünü değiştiriyoruz, malç yapıyoruz, yapraklarımızı kesiyoruz çürütüyoruz, bağları buduyoruz malç yapıyoruz. Toprağı daha verimli hale getiriyoruz. Bağlarımızda ise tam tersini yapıyoruz, elbette. İyi şarap yapmamın sırrı,  toprağımı şımartmamaktan geçiyor. Zengin topraktan yine ürün alırsınız ancak sofra şarabı üretebilirsiniz. Ben o yoldan gitmedim. Miktar mı? Kalite mi? Sorusuna, kalite olarak devam etmekten yanayım. Her şey dahil otelde, 10 liralık şarap için, bir omçadan, asmadan 50 salkım almanız gerekir. Oysa biz üzümleri henüz kızarırken, Temmuzda diyelim 15 salkım veriyor ise koruktan kızarmaya başlarken, 5-6 salkıma düşürüyoruz;  bunu konsatre sağlamak için yapıyoruz.  Bu çalışmaların hepsi bilinçlice yapılıyor. ‘ Şarap Hayaline’ başladığımda, onlarca, yüzlerce kitap okudum. Yurtdışında Amerika’da UC Davis Üniversitesinde derslere de girdim. Şaraphanedeki gıda mühendisi arkadaşımız, Avustralya’da Sydney üniversitesinde ***önoloji(Oenology) okudu. Türkiye’de ne yazık ki 4 yıllık önoloji bölümü yok.  Monpeilier gibi Bordeaux Üniverstesi gibi önoloji okutulmuyor; çünkü bu kültür kayboldu. Türkiye’deki uygulama,  genellikle kimya ve gıda mühendislerinin daha iyi adapte olabilecekleri düşünülerek,  ikincil bir iş gibi ortaya çıktı bu alan.

***Oenology, şarap araştırma bilimidir. Şarap yapım bilimidir.

ŞARAP HAYALLERİNDEN, ULUSLARARASI BAŞARI HİKAYELERİNE

Hep 10 sene 15 sene ileri düşünüldü; eski bağ setleri yenilendi; yerli yabancı üzüm çeşitleri ve  bu yarımadada olabilecek üzümler getirildi. Çelik ve aşılı çelikler ile çalışıldı. Bu uzun yolculuk içerisinde, binlerce yıllık geçmişi olan bir ülkeden ve bir bölgeden bahsediyoruz. Adı var kendi olmayan ‘’Urla Karası’’ Nasıl Papazkarası, Kalecikkarası vardır? Urla Karası, eskilerin hep dilindeydi. ancak üzüm neredeydi?  Tekirdağ’daki Anadolu Üzümleri Kolleksiyonu ki,  Atatürk zamanında kurulmuştu; yine orada da adı vardı; kendi yoktu Urla Karası’nın. Urla Karası için 6 yıl uğraştım; yarımadanın her yerini dolaştım; hep eskilere sordum, babadan deden sordum, Rumlara sordum. Kesilmiş yok olmuştu. 6 yıllık bir mücadeleden sonra, bir Tübitak Projesi oldu;  Sabancı Üniversitesinden Selim Hocayla çalıştık. DNA çalışmalardan bulunan birkaç eski asma ispat edildi ve Şarap Üzümleri Kitabına(Wine Grapes), ‘’Can Ortabaş tarafından kurtarılmıştır’’ şeklinde girdi. Dünya medeniyetine iade edildi. Ne kadar güzel ki, Urla Karası ve bir İtalya Sicilya Karası olan Nero D’Avola ile yani bir Ege Karası, bir Akdeniz Karası ile ürettiğimiz şarap, iki yıl üst üste en büyük ödül sayılan,  Decanter World Wine ödülünü aldı. Bizi farklı kılan, bu yarımadanın kaybolan o değerlerini bulmaktı elbette. 4 yılda 126 madalya aldık. Decanter 2011-2012 yıllarında üst üste Akdenizin en iyi şarabı ödülünü Charles’ın elinden,  binlerce şarabın içinden aldık. Decanter’da bir üreticinin şarabı 2 yıl üst üste ödül almamıştı. Urla Şarapçılığın 4.yılında çok özel bir ödüldü bu bizim için. Rüyaların ötesindeydi. Recinal Trophy’de yine en büyük ödülü biz aldık.

BÖLGE ŞARABINI FARKLI KILAN NEDİR?

Bu yarımada’da yapılacak en iyi şey şarap, bu teruar(terroir) veriyor bunu. Burada elma yetiştiremem belki; Elmalı’da en iyi elma yetişir. Dünyanın her yerinde teruar farklıdır. Oradaki doğru çeşidi bulmanız lazım. Rüzgar, toprak, güneşin geliş açısı, kaç saat tepede kaldığı, toprağın su tutma gücü hep bölgenin teruarını etkileyen ögeler. İlk yıllar üzümümü sattım, sabırla bekledim. Üzüm olarak satarak, para kazanamazsınız.  Bağlarınız yaşlandıkça, toprağın daha farklı katmanlarına iner, bağların yaşı çok önemli. Dünyanın her yerinde kendi şarabınızı,  bağınızı çok büyütmeden, kontrollü bir şekilde üretebilirsiz.  Çok büyürseniz fabrika olursunuz. Biz hangi ölçüde tuttuk kendimizi? 350 dönüm bağımız var, 10 çeşit şarabımız var. Amacımız,  daha iyi şarap üretebilmek. Bazılarından 10,000 şişe bazılarından 20,000 şişe şeklinde toplamda yıllık 200,000 şişe şarap üretiyoruz. Burası hiçbir zaman çok büyümeyecek. Önemli olan,  daha iyi şarap üretmek ve bunun için sene de bir şansınız var: hangi fıçıya koyacaksınız? Hangi şekilde yapacaksınız? Şöyle denir ‘’bazen çok iyi şarap üretir;  çok para kazanırsınız ancak 100 sene sonra’’ ben 7 sene üzümümü sattım.

ŞARAPHANENİN MİMARİ TASARIMI VE AKILLI BİNA

Bağlarımız 10 yaşına geldikten sonra, bu fabrika tasarlandı. 10 sene boyunca, üretici gözüyle teknolojik olarak, bina olarak nasıl daha iyisini yaparız? diye hep gezdim inceledim ne güney Afrika, ne Napa, ne Bordeux kaldı; en iyi nasıl olur diye inceledim.  Şimdi 5. yılımızdayız ve geçen hafta itibarı ile 126 madalyamız oldu. Demek ki doğru bir yerdeymişiz ve doğru yakalamışız . Asıl amaca geleceğim. Bu fabrika,  dolaşılabilen bir fabrika olarak tasarlandı. Sezonu uzatalım; burada yaşanabilir bir bölge yapalım, istedik.  350 dönüm bağımız var şaraphane ise, 4,650 metre karedir. Yarısı yerin altına gömülü inşaa edildi.  Gravite kullanıyoruz yerçekimi; çünkü bu fabrika doğa dostu bir fabrika olarak kuruldu. 350 dönüm benim yeşil alana ihtiyacım var, buranın yaşayabilmesi için.  350 dönüme, 4,650 metre kare düşünün. O üretim alanının bir kısmında da, tadım odası, Two Rooms Türkiye’nin en küçük butik oteli var üst katta. Bağlarım büyüdü; şaraphanemi kurmak istiyorum ancak bunu bağların ortasına kurmak istiyorum deyince, yerel yöneticiler’ Can Bey niçin sanayi sitesinde kurmuyorsunuz ?’  dedi. Sanayi Sitesinde elektrik ucuz, enerji ucuz, dendi.  İzinlerimizi aldık; burada dünyanın en yüksek teknolojili  şaraphanesini aynı zaman da güzel bir tasarım ile yapalım istedik. Birkaç tasarım dergisine de girmek istedik. Hem en iyi tasarım; hem doğa dostu yapı ; hem de dolaşılabilir olsun dediğinizde bir mimar ne yapar? Biraz şaşırır, aynen öyle oldu. Fransız önolog bir arkadaşımız, mimar ve ben bu ruhun mimariye yansıması bakımından Toscana’ya gittik. 2 yıl projelendirme safhası sürdü. Zor bir inşaattı. 350 kilometre kablo ve boru var bu küçük şaraphanede; inanılmaz bir otomasyon var. Yerin 79 metre altından enerji alıyoruz, bütün soğutma sistemi ısı pompasıyla yapılıyor. Üstümüzdeki çatıya,  izolasyon için 200 ton toprak taşındı; yağmur suyu depolanıyor.  Az enerji harcıyoruz; şarabı pompalamıyoruz gravite ile akıyor. Yerin altında olduğumuz için de, dışarısı 35 derece olduğunda dahi çok indirmiyoruz ısıyı zaten 19 dereceyi geçmiyor. Yerin altına girmek için bir fabrika parası harcadık, diyebilirim. Isı pompalarından, soğutma sistemi enerji alıyor. Temeller ve izolasyon çok özel yapıldı, 1/3 bir fabrikaya göre harcanıyor enerji.  1,5 sene önce çıkan yeni yasa ile kendi enerjinizi üretebiliryorsunuz. Bizde başvurduk 1/3 harcadığımız enerjiyi, güneş enerjisini gündüz biriktirerek kapatıyoruz. Arkada güneş enerjisi santrali kurduk. Gündüz güneş enerjisini fazla üretiyoruz;  ulusal hatta bağlanıyor ve ay sonunda mahsuplaşıyoruz. Hiç enerji harcamayan, tek şaraphaneyiz. Sularımızı defalarca tekrar tekrar kullanıyoruz. Yağmur sularını topluyoruz. Her şeyimiz Leed sertifikalı. Doğayı kirletmiyoruz. Bu yatırımların hepsi, sürdürebilirlikle ilgili ancak ilk yatırım maliyetleri çok yüksek. 3 misli. Bu şaraphanenin normalde ayda 30.000 TL elektrik harcaması lazım harcamıyor. Kömür çıkarılmak zorunda kalınmıyor; nükleer santralden enerji alınması gerekmiyor. Bu yöntemi bizden örnek alan pek çok üretici var. Bir tek bu bölgede değil her yerden örnek alanlar var.

 

UZBAŞ VE URLA ŞARAPÇILIĞIN AGRO TURİZME KATKISI    

 

Şarap bir araç,  hep söyledik asıl amaç Agro Turizmi geliştirip katma değer sağlamaktır. İnsanları çekmektir, merak uyandırmaktır, amacımız. İlk yılımızda 3.000 ziyaretçi geldi hayal gibiydi. 2. Yıl 17.000; 3. Yılımızda 50.300 ziyaretçi;  ve geçen yıl ise 60.000 ziyaretçi ağırladık. Bunlar arasında krallar, devlet adamları bile vardı. Dostluklar oluştu. Burada yatırımlar başladı.  Urla,  Seferihisar’da arsalar alınmaya başlandı. Ama doğru insanlar,  30 dönüme 1 ev yapacağım diyor;  kooperatifler gelmiyor; güzel olanda bu. 30 dönüme 30 ev yapacağım diyen gelmiyor buraya; zira şarabın müşterisi başkadır. Rakı, votka müşterisi gibi pek değil. Doğaya duyarlı, sürdürülebilirliğe daha duyarlı, daha sofistike taa uzaklardan gelen,  bu dağda bizi bulan şarap severler,  işte Ekoiq dergisinin bakış açısına sahip kişiler bence..Bu kişiler bugün burada evini yapar;  yarın başka bir yatırım yapar. Zeytin işleme tesisi yapar; keçi alır yetiştirir; lavanta yetiştirir. Ama asıl önemlisi, 60.000 ziyaretçi Alaçatı’ya, Urla’ya, Seferihisar’a, Çeşme’ye yaz aylarında değil tüm yıl içinde, antikacısına, restoranına para bırakmaya başladı. Napa gibi,   Toscana gibi,benim bile hayallerimde yolu bile olmayan bir yere 60.000 ziyaretçi, hayal edilemezdi. Bembeyaz kıraç topraklar, şimdi yemyeşil. Bizim burada ciromuz 1 birim, etrafımızda yarattığımız ciro 100 birim…

24-25 Nisanda Makedonya’ya gidiyorum; Clusters House Wine Konferansı’nda 2.konuşmacı olarak ‘Şarap Yapmanın Bölgeye Ekonomik Katkısı’ adlı bir konuşma yapacağım, bu sene 70.000 ziyaretçiyi geçeceğimizi düşünüyorum. Bu zaman içinde büyüklü küçüklü beş şaraphane oluştu. 2 tane daha geliyor 7 olacağız. Hayalim bu sayının 100 olmasıdır. Eski binalar yenilenecek, burada  gurme restoranlar, butik oteller açılacak. Agro turizm gelişecek; sezon uzayacak 5-6 aya çıkacak. Etraf korunacak. Two Rooms otelimizde 2.katta lobide, bu yıl uluslararası büyük şirketlerin, yönetim kurulu toplantıları yapılıyor. Neler yapıldı? IBM, Shell, Nestle, Lufthansa Yönetim Kurulu toplantıları yapıldı. Ofislerde sıkılmışlar, geliyorlar burada toplantıya giriyorlar; bağları dolaşıyorlar, arberotumu dolaşıyorlar; bahçede yemek yiyorlar. Bahçeyi satıyorsunuz; havayı satıyorsunuz…140 tedarikçisi bahçede yemek yediler, yine kira ödediler. Bu kişiler aynı zamanda antikacıya, dükkanlara para bırakıyor. Asıl güzel olan kat satarak değil;  yeşil korunuyor. O yeşil olmazsa, burası yaşayamaz; 60.000 kişi gelemez; her şey birbirine bağlı. Buranın kimliği,  bu olacak. Urla’yı Toscana gibi, Napa gibi yapmak amacımız. Çocuğumuza çoluğumuza yaşanabilir, kirletmeden ama katma değer yaratan bir bölge bırakmak.

BİSİKLET SEVERLERE İYİ BİR HABER

Uzbaş, bugün 8-10 ülkeye ihracat yapmaya başladı; Urla Şarapçılık 6 ülkeye(İngiltere, Amerika, Danimarka, Hong Kong gibi) ihracat yapıyor. Buraya gelen ziyaretçiler,  3dk ileride dünyanın her yerinden gelen 1.964 bitkiyi görebileceği arberotumu da dolaşıyor. Avrupa’nın en büyük Palmiye üreticisiyiz. Uzbaş’ta Patagonyadan’da Himalayalar’dan da gelen Palmiyeler var.-28 derecede yaşayan palmiyeler var ki bunları Moskova’ya sattık. Uzbaşta 100 kişi Şaraphane ise 20 kişi çalışıyor.

Urla’da 5 şaraphane,  bir birlik oluşturduk. Cluster House’la da çalışıyoruz.  Avrupa Birliği ile yürüttüğümüz bir çalışma var. Bağ rotası yapacağız. Bisiklet yolları, yürüyüş rotaları, şaraphanelerin yerleri, nerede yemek yenebilir? Butik oteller nerede? Urla’nın bütün haritaları hazırlanacak; 100.000 adet basılacak ve bütün butik otellere, rent a car şirketlerine bırakılacak. Haritamız,  bu yaz başına yetişecek.

Napa ‘dan bahsediyoruz, Amerika’da Urla Karası gibi eski bir üzüm  türü yok. Orada Şarapçılık,  200 yıllık bir geçmişe sahip. Oysa şarap,  9.000 yıl önce, Ermenistan, Gürcistan, Anadolu’da doğmuş. Şarabın en eski anavatanı olan  ülkemiz, üzüm plantasyonunda dünyada  4. sırada olduğu halde, ancak 3/100 den şarap yapıyor;  ki asıl katma değer yaratan üzüm üretiminde şaraptır. Bu da kültürü,  kaybetmiş olduğumuz için elbette… İlk 20 de Türkiye yok. Fransa, İtalya, İspanya ön sıralarda.

Can Ortabaş, 30 ev izni olan araziyi 2008 yılında krediyle alarak; görsel kirliliği önlemeğe çalışmış. Belki toprağın altına gizli birkaç bağ odası daha yaparak şaraphanenin oda sayısını 2 den 8’e çıkaracak ancak, ziyeretçileri her yıl katlanarak  artacak. 70.000-80.000 ve 100binler. İnanç ve azimle, doğaya saygı çerçevesinde, Urla’da sürdürülebilir tarım ve agro turizm mümkün…