Canlı Bitki Çizimi, Botanik Çizim, Bitki İllüstrasyonu, Bitki Ressamlığı, Botanical Art Ekoiq Nisan sayımızda yeraldı.

 

“Bilim ve Sanatın Buluştuğu Nokta: Bitki Ressamlığı”

Işık Güner

Ayrım yapmak çok zor diyor Işık Güner,  bilim ve sanatın buluştuğu noktada yeralıyor Bitki Ressamlığı diye belirtiyor. Bir geçiş, ara kapı gibi kendisine göre... Canlı Bitki Çizimi, Botanik Çizim, Bitki İllüstrasyonu şeklinde adlandıranlar da var ancak Güner, Bitki Ressamlığı terimini daha çok kullanıyor. 

Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesinde 4-5 saatlik dersinin adından Işık Güner'le tanıştık; konuştuk. Eğitimi sırasında, Boğaziçi Üniversitesi'nde, ilk kez ANG Vakfının düzenlediği, eğitmenliğini Christabel King’in yaptığı Bitki Resim kurslarına katılmış;  2006 yılında eğitimini tamamladıktan sonra tam zamanlı Bitki Ressamı olarak çalışmaya başlamış o gün bu gündür, çiziyor; bu tekniği öğretiyor; yarışmalara katılıyor.  Kendisi, Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Edinburgh Kraliyet Botanik Bahçesi'nde çeşitli projelerde eğitmen olarak çalışıyor. Asıl vurguladığı, amacının, vicdanen yaptığı işin, toplumun görsel olarak ilgisini çekmek ve dolaylı olarak da doğaya karşı, çiçeğe karşı bilginin, sevginin  zamanla geliştirilmesi, arttırılması olduğunu, vurguluyor.

Ülkemizin yaklaşık 10.000 bitki türü var ve bunların 3.000 kadarı ise endemik yani Türkiye'ye has. Bu özelliği ile ülkemiz tüm Avrupa'dakinden daha fazla endemik bitki türüne sahip. Bu botanikçiler tarafından tespit edilmiş. Buna ilave olarak,  her 10 günde bir yeni bir bitki türü keşfediliyor. Babanız Prof.Adil Güner, son kitabında 100 kadar bilim adamıyla aylardır çalışarak bu hızı yakalamaya çalıştı. En çok merak ettiğim,  niçin Bitki Ressamlığının aynı hızla gelişmediği konusuydu.  Hep Amerikalıları, İngilizleri duyarız, görürüz bizde durum ned

Bakın Işık Güler ne dedi? Bitkileri tanıdıkça sever sevdikçe de resmetmek istersiniz..2001 yılında Christabel King'in eğitiminden sonra ilgi başladı. Öncesinde Botanik hocası Prof.Nebahat Yakar'ın, Renkli Türkiye Bitkileri atlası mevcut. İlgi artmaya başladı ve bayağı fazla sayıda kişi çiziyor, kavramaya çalışıyor. NGBB'de Bitki Ressamlığı eğitimine 100'ü aşkın öğrenci bugüne kadar katıldı. Bu çok güzel belki hepsi ressam olmadı ancak devam edenler var. 

Işık Güner bir süre Barcelona'da yaşamış; eşi İspanyol,  şimdilerde Türkiye'ye dönmüşler. Acaba yurtdışında Bitki Ressamlığı daha mı çok ilgi görüyor? İngiltere'de, Şili'de, çeşitli çalışmalara katılmış Güler,  merak ettim sordum: Bizler resmimi yoksa çiçekleri, doğayı mı daha az seviyoruz? 

Aslında sevmemek değil diyor; bilgi ve ilgi noksanlığı diye belirtiyor. Belki Avrupalılar da başta takip etmiyordu. Ancak her yerde bitki resimleri karşılarına çıkıyor; çeşitli ortamlar oluşturuluyor. Toplumun görsel olarak ilgisi çekiliyor ve ilgiyle,sevgi yayılıyor.Benim amacım da bu zaten.

 

 

“Görsel iletişim, evrensel bir dil gibi, genel bir kitleye ,karmaşık nesneleri ve kavramları açıklamak için bilim adamlarına her zaman yardımcı olacaktır.” diyerek web sitenize bir başlangıç yapmışsınız sayın Işık Güner, Bitki ressamlığının temel amacının bilim adamalarına yardımcı olmak mı olduğunu düşünüyorsunuz? Başka hangi amaçlara hizmet ediyor bu sanat dalı sizce?

Ben resimlerimi biraz bilime dayandırıyorum; genellikle bilim kitapları için çalışıyorum ama benim en sevdiğim, bilimle alakası olmayan kişileri bitkileri sevmeye, ilgi duymaya yönlendirmek. Doğaya çevreye sevgi ve ilgi gitgide artıyor. Bitki Ressamlığı bilim adamlarını anlamak için ''Ara Kapı'' oluyor, diye belirtiyor, Güner.  Yurtdışında genellikle 2 yıllık yüksek okullarda verilen eğitimin, İngiltere ve Amerika Birleşik Devletlerinde, Bilisel Çizim olarak okutulduğunu ve içine Anatominin de girdiğini öğreniyoruz buarada. 

 

 

Siz Çevre Mühendisliği lisansına sahipsiniz, acaba Bitki Ressamlığı ile nasıl bir bağını oluşturdunuz?

Mühendislik okumanın bana, düzenli sistematik çalışma alışkanlığı verdiğini söylemeliyim. 3 boyutlu görmeyi öğreniyorsunuz bir kere. Bunun çalışmalarımda çok faydasını gördüm. Çalışmalarda amacım, botanik ve bilimi unutmadan, insanları bitki nedir'e çekmek.  Ben Bitki Ressamlığına, tam zamanında başladığımı ve geliştirdiğimi düşünüyorum.

Ali Nihat Gökyiğit Vakfının bu konudaki çalışmalarını, NGBB'nin kapılarını Bitki Ressamlığı konusuna sonuna kadar açmasını nasıl değerlendiriyorsunuz? Doğa sevgisine, yaban hayata sizce katkısı oluyor mu? Yoksa tek başına bu bir hobi mi? Nasıl gözlemliyorsunuz?

 ANG vakfı, Christabel King'i ülkemize getirek, Boğaziçi Ünivesitesinde ders vermesini temin etti. Tüm masraflarını üstlendi; benim gibi pek çok öğrenci Bitki Reassamlığını öğrendi ve onlarda başkalarına bildiklerini aktarıyor. Bu büyük bir hizmet, ülkemizde çizimi yapılacak pek çok endemik bitki var.  

Devam ettiğiniz bir proje var.  Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Doğal Bitkileri Projesi, bitti mi? Ne zaman yayınlamayı düşünüyorsunuz? Sponsorunuz var mı? Öğrencilerinizden size bu projede yardım edenler oldu mu?

Bu projeye ait 200 kadar bitki çizmimiz bitti ve projeye 5 öğrencim katıldı; pek çok resim yaptılar. Kitap şimdi tasarım aşamasında ve sponsorumuz ANG Vakfıdır.

 Siz gerek BISCOT, Edinburg(Uluslararası Botanik Çizimi) Yarışmasında gerek RHS, London(Kraliyet Bahçecilik Topluluğu) tarafından düzenlenen yarışmalarda çeşitli ödüller aldınız. Acaba bu yarışmalar, bu sanat dalının sevilmesine, yaygınlaşmasına nasıl bir katkı sağlar? Sizce böyle bir yarışma yapılmalı mıdır? Endemik bitkilerimizin görüntülenerek, sevilmesi olası mı?

Bu yarışmalar oldukça teşvik edici oluyor. Jüriler, oldukça bilgili ve konuya hakim kişilerden oluşuyor. Onlar tarafından tanınmak, kariyer açısından çok önemli. Ayrıca kolleksiyoncular var. Bu koleksiyoncular, kütüphaneler de olabiliyor. Resimlerinizin bu kolleksiyonerlerde  bulunması önemli. Elbette yarışmalar yapılmalıdır ancak erken buluyorum. Öncelikle öğrenilmesi ve sevilmesi gerekli..

NGBB'de Uzun Dönemli Bitki Ressamlığı Kursu, bitki çizim ve boyama tekniklerini öğrenerek, bunları geliştirmek ve uygulamak isteyenlerle Ocak-Mart 2013 tarihlerinde çalışıyorsunuz; acaba ilgi nasıl?

İlgi bir hayli yüksek oldu. Haftaarası eğitimlerimiz normalin üzerinde kalabalık oldu; hatta haftasonu kursumuzda yedek liste oluşturmak zorunda kaldık. Katılmak isteyip de doluluktan gelemeyenler de oldu. 

Renk, doku, ışık-gölge, boyut ve kompozisyon Bitki Ressamlığında önem taşıyor? Acaba resim kökenli olmak gerekiyor mu? Temel eğitim önceden alınmış olmalı mı? Masraflı bir çalışma mı? Zaman nasıl kullanılıyor? Canlı bir bitkinin duruşu, konumu, ışık alışı heran değişebiliyor; bunu nasıl ayarlıyorsunuz?

Renk, doku, ışık-gölge, boyut ve kompozisyon gerçekten önemli. Kumpas yani denizci pelgeli ile ölçüm yapıyoruz. Fotograf makinası da kullanıyoruz. Resim kalemi, teknik kalem, kalem zımpara, hamur silgi, aydınger kağıdı, suluboya, samur ve suluboya fırçaları, suluboya kağıtları temel malzemelerimiz.  En başta masraflı olan suluboya almak daha sonra yıllarca kullanabilirsiniz. Özellikle kaliteli boyalar pahalı oluyoır ancak bir kez alınıyor. Sanat eğitimi ve yeteneğiniz varsa bitki ressamlığını ileri taşımanız kolay oluyor. Bitki ressamlığı, kesinlikle bir teknik işidir ve öğrenilebilir. Baştan sona teknik bir çalışmadır. Yetenek varsa hızlı ilerlenebilir o kadar.

 

Bitki resim turlarının, nasıl katkısı oluyor? 2013 için hangi turları yapacaksınız? Gittiğiniz yerlerde atölye çalışması da yapıyormusunuz? 

2 kez Green Tour'la Bitki Ressamlığı turu yaptık. Çok keyifli tatil turu gibi geçiyor. Dağ bayır dolaşıyoruz; beğendiklerimizi alıyoruz. Gayet hoş beğendiğimiz mekanlarda oturup keyiflice çiziyoruz. 2013 yılında Anatalya'da turumuz olacak. İngiliz ağırlıklı olacak; ablam turizmci talep İngilterede de ders verdiğim için onlardan geldi. 

Tarihimizde çınar ağacı, hükümdarlık, devamlılık sahiplik simgesiydi; Servi felsefi düşünceyi sembolize etmiş; yıllar yılı edebiyata sanata ilham kaynağı olmuştu.  Çamlar Tanrının kutlu ağacı kabul edilirken, bunları çizmek çok zevkli değil mi? Gül,Sümbül, leylak, yasemin, lale Osmanlı bahçelerinden eksik olmayan çiçekler. Çizerken bunları düşünürmüsünüz?    

Resimlerime daha modern tarzda devam etmeye çalışıyorum. Geçmişi bilmek elbette önemli ancak günümüzde Modern Sanat yani Contemporary Art insanların ilgisini daha çok çekiyor daha çok seviliyor. Zaten geç başlıyoruz bitki Ressamlığına, ben modernize ederek yapmayı daha çok seviyorum ve daha faydalı görüyorum. 

 

Işık Güner Bitki Ressamlığına ilgi duyan, öğrenmek isteyenleri NGBB'ne davet ediyor. Eğitimler Türkiye'de burada Ataşehir'de veriliyor. Ayrıca web adresini veriyor (http://www.isikguner.com/) ve dışarıdan yardım edebileceğini söylüyor. Geliştirilebilirse, meslek olarak yapılırsa Türkiye'de çok ihtiyaç olduğunu ve geleceğe yönelik talebin daha da artacağını; özellikle pek çok bitki florası kitabı çıktığını; resim ihtiyacı doğduğunu anlatıyor. Cumhurbaşkanlığı himayesinde 10-15 yıllık bir proje olduğunu belirtiyor. 28 cilt olması planlanan bu çalışmada pek çok bitki ressamına ihtiyaç varmış. Ne kadar Bitki Ressamı olursa o kadar iyiymiş..Haydi herkes fırçalara sarılsın.. 

Teşekkür ederim,

Tümay Tuncer