K A R A T O P R A K
Ekim ayı kapımızda. Kimimiz bahçemizi şenlendirmek; kimimiz tarlamıza meyve sebze
dikmek; tarıma orasından burasından bulaşmak istiyoruz veya
balkonum cıvıl cıvıl olsun istiyoruz. Bu isteklerimizin gerçekleşebilmesi için bize en başta ne lazım?
Ona bakmalıyız, elbette TOPRAK.
Sadık Yarimiz..
Toprak nedir? diye
sorduğum zaman; ''üzerinde bitki yetişen her şeye zemin oluşturan,
doğal maddeye'' denildiğini duyar gibi oluyorum. Tarımsal açıdan
ise, kayalar ve organik maddeler içeren bir materyal, toprak.
Bitkilerin gelişmesi için doğal ortamdır ve sürekli değişim
halindedir toprak. Oluşumunda iklim, organizmalar ve zamanın etkisi
büyüktür. Toprak içeriğine baktığımız zaman 1santimetre küp
tarım toprağı 200-1.000 yılda oluşurken(dikkat kaç yıl?), kayalar parçalanır;
ana materyale dönüşür; ana materyal parçalanır toprak oluşur.
Bu esnada pek çok fiziksel, kimyasal, biyolojik olaylar meydana
gelir. Bu parçalanma ve ayrışma sonucunda kayalar gitgide daha
küçük parçalara bölünür. Bir miktar toprak incelendiğinde
hacimsel olarak yaklaşık ½ si katı maddeden; diğer ½ si
boşluktan oluşur. Boşluklara hava ve sudan oluşmaktadır. Katı
maddeler kayalar, taşlar, mineral maddeler tarafından oluşur.
Toprağın Organik
Maddeleri, bitkisel ve hayvansal kalıntılardan oluşur. Toprağa
esmer rengini veren bu Humus'tur. Toprağın içerisinde su ile dolu
olmayan gözeneklerde hava bulunur. Aşırı sulama ise toprağın
içerisindeki havayı azaltır. Toprak havası atmosfer havasının
devamıdır ve aralarında sürekli bir değişim vardır. Bitki
kökleri oksijeni kullanıp karbondioksit bırakır. Bu sebeple de
toprak havasında 15 kat fazla bulunduğu için toprağın sık sık
havalandırılması yani bellenmesi gerekir.
Kazma İle Dövmeyince Kıt Verdi,
Benim Sadık Yarim Kara Topraktır
Kara toprak bize neler vermedi ki? ..dinleyelim Aşık Veysel'i ve sözlerini de anlamaya çalışmalıyız..
Özellikle killi
topraklarda yeterli havalanma sağlanamaz ve topraktaki hava oranı
düşer. Hava kapasitesini arttırmak amacı ile toprağa organik
madde yani hayvan gübresi, bitki artıkları, torf, perlit ve kum
karıştırmak gerekir.
Toprak havasının en
önemli bileşenleri Azot(N), Oksijen, Karbondioksittir. Ayrıca
şimşek çakınca, havadaki Azot toprağa bağlanır ve yeşil
bitkiler de Azot olarak toprağa geri döner. Yağmurlar ve sulama
suyu topraktaki su ihtiyacını karşılar. Toprak canlıdır, içinde
hayat vardır. İçindeki canlılar bitkisel ve hayvansaldır. Gözle
görülmeyen bakteriler ve solucanlar da vardır. Toprak
oluşumuna etki eden faktörler ise şunlardır.
1) Anakaya yani
mineraller, organik maddeler.
2) İklim yani yağışlar,
sıcaklık ve rüzgarlar.
3) Organizmalar yani
bitkiler ve hayvanlar.
4) Topoğrafya yani
yükseklik, eğilim, yöndür.
Toprağın içinde pek çok kimyasal olay vardır. Bunlar: Oksidasyon, Rediksüyon, Hidrosyan, Dehidrasyon, Hidroliz, Çözülme, Karbonatlaşma ve Tuzlulaşma gibi olaylardır. Kayaların parçalanması sırasında, toprakta belli katmanlar oluşur. Toprağın en üstüne organik maddeler biriktikçe, toprağın renginde koyuluk oluşur. Katmanlar, belirginliğini arttırır. Toprak Profili, toprağın dikine kesididir. Bu katmanların her biri harflerle simgelenir. Bunlara da horizon denir. En üstten aşağıya doğru Horizonlar:
O: Organik maddelerce
zengin bir katmandır. 5-10 cm. Kadardır.
A: Mineral ve organik
maddelerce zengin, koyu renkli katmandır. Biyolojik faaliyetleri
fazladır. 40 cm olması idealdir. Bu aynı zamanda bel derinliğidir.
B: Yukarıdan yıkanan
maddelerin biriktiği yerdir.
C: Ana malzemenin
parçalanmış vaziyette bulunduğu horizondur.
R: Rock yani anakayadır.
Bir de sizlere ideal
toprağın özelliklerinden bahsedeceğim. İdeal toprak öncelikle,
yağmur veya sulama suyunun içine girmesine izin verecek oranda
gözenekli olmalıdır. Gözeneklerin aşırı büyük olması, su ve
besin kaybına sebep olabilir. Ayrıca taban direnajı iyi olmalıdır.
Bitki köklerinde su birikmemelidir. Bir de yeterli miktarda oksijen
içermelidir. Bu gerek bahçenizdeki toprak ve gerekse saksınızdaki
toprak için geçerli kurallardır. Toprağın karmaşık yapısı
içinde, hava, su ve katı maddelerin uygun oranlarda olması
idealdir. Toprak genel olarak yağmur suyunu içine girmesine izin
vermeli ancak gözenekler de fazla büyük olup su, besin
maddelerinin akıp gitmesine de izin vermemelidir; çünkü taban suyu
yükselirse bitki kökleri boğularak, gelişemez zira yeterli hava
alamamıştır. Kil taneleri ise, çok küçük olduğu için
bir araya geldiklerinde yapışırlar. Toprağın içindeki farklı
tane büyüklükleri belirli oranlarda olmalıdır. Geniş bahçelerde
toprağın bünyesini değiştirmek zordur. Küçük alanlarda ise,
ilaveler yapabiliriz. Kum katarak, perlit katarak, hayvan gübresi
katarak toprak, ekilebilir verimli hale getirilebilir. Genel olarak
kumlu toprakların havalanması iyidir. İyi işlenebilirler ancak
yıkanmadan dolayı besin maddeleri fazla olamaz; toprağa organik
madde karıştırmak uygun olur.
Toprağınızın analizini
yaptırarak ona göre bitki yetiştirmemiz en baştan doğru bir
karar olacaktır. Toprak Analizi yapan bazı kamu ve özel
kurumlarına birkaç örnek vermek isterim.
İstanbul il Gıda, Tarım
ve Hayvancılık Müdürlüğü,
Tarım ve Köy işleri
Bakanlığı İl Müdürlüğü,
D:307-309 Bağdat
Caddesi,Caddebostan
Kadıköy,İstanbul
Toprak ve su
analizleri ayrıca, Köy Hizmetleri Bölge Müdürlüklerinde mevcut
Toprak Laboratuvarlarında yaptırılabilir.
Toprak
Analizleri kamu veya özel pek çok yerde yaptırılabilir; ancak
detaylıca nasıl örnek alacağınızı öğrenmeniz gerekmektedir. Toprağın neresinden, hangi derinlikten ve ne şekilde örnek toprak alınmalı ki doğru test edilebilsin, değil mi?
Şimdi ''Karatoprak'' ı bir de Fazıl Say'ın müthiş yorumundan dinleyelim..
Bu muhteşem sözler toprağa ne yaparsak; ne olur ? onu anlatıyor. Yani adeta tek başına toprak bilgisi içeriyor. Çocukluğumdan beri en sevdiğim dizeler..
Kara Toprak
Dost Dost Diye Nicesine Sarıldım
Benim Sadık Yarim Kara Topraktır
Beyhude Dolandım Boşa Yoruldum
Benim Sadık Yarim Kara Topraktır
Nice Güzellere Bağlandım Kaldım
Ne Bir Vefa Gördüm Ne Faydalandım
Her Türlü İsteğim Topraktan Aldım
Benim Sadık Yarim Kara Topraktır
Koyun Verdi Kuzu Verdi Süt Verdi
Yemek Verdi Ekmek Verdi Et Verdi
Kazma İle Dövmeyince Kıt Verdi
Benim Sadık Yarim Kara Topraktır
Ademden Bu Deme Neslim Getirdi
Bana Türlü Türlü Meyva Yetirdi
Her Gün Beni Tepesinde Götürdü
Benim Sadık Yarim Kara Topraktır
Karnın Yardım Kazma İle Bel İle
Yüzün Yırttım Tırnak İle El İle
Yine Beni Karşıladı Gül İle
Benim Sadık Yarim Kara Topraktır
İşkence Yaptıkça Bana Gülerdi
Bunda Yalan Yoktur Herkesler Gördü
Bir Çekirdek Verdim Dört Bostan Verdi
Benim Sadık Yarim Kara Topraktır
Havaya Bakarsam Hava Alırım
Toprağa Bakarsam Dua Alırım
Topraktan Ayrılsam Nerde Kalırım
Benim Sadık Yarim Kara Topraktır
Dileğin Varsa İste Allah'tan
Almak İçin Uzak Gitme Topraktan
Cömertlik Toprağa Verilmiş Haktan
Benim Sadik Yarim Kara Topraktır
Hakikat Ararsan Açık Bir Nokta
Allah Kula Yakın Kul Da Allah'a
Hakkın Gizli Hazinesi Kara Toprakta
Benim Sadık Yarim Kara Topraktır
Bütün Kusurlarımı Toprak Gizliyor
Merhem Çalıp Yaralarım Düzlüyor
Kolun Açmış Yollarımı Gözlüyor
Benim Sadık Yarim Kara Topraktır
Her Kim Ki Olursa Bu Sırra Mazhar
Dünyaya Bırakır Ölmez Bir Eser
Gün Gelir Veysel'in Bağrına Basar
Benim Sadık Yarim Kara Topraktır
Toprağınıza sarılın; sizin, bizim, hepimizin tek dostu toprağımızdır.
Beykoz Hobi Bahçesi,http://beykoz.bel.tr/icerik/122/371/beykoz-belediyesi-hobi-bahcesi.aspx
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder